پيام کانون رهآورد بهمناسبت روز جهانی زن
زنان ايران که ۳۲ سال را در جمهوری اسلامی و تحت تبعيضهای آشکار زندگی کردهاند پس از تحولات يک سال اخير در کشورهای عربی، رويکرد حکومتهای تازهبرآمده در اين کشورها به حقوق زنان را با حساسيت ويژهای دنبال میکنند.
تجربههای زنان ايران در اين سالها به آنها نشان داد که نوع برخورد قدرتمندان نسبت به حقوق زنان يکی از اصلیترين معيارها برای سنجش پايبندی آنها به حقوق بشر و دمکراسی است.
بيشتر فعالان عرصهی حقوق زنان در ايران دريافتهاند که آميزهی دولت و مذهب جز محدوديت بيشتر برای آنان چيزی به ارمغان نياورده است.
حجاب اجباری و تغییر لایحه حمایت از خانواده در اوایل انقلاب؛ محدوديت در حق ارث؛ گرفتن حق حضانت (سرپرستی) فرزند از مادر، نابرابری جنسیتی در انتخاب رشته تحصیلی و شغل، تصويب قانون دیه آن هم بهشکل نابرابر؛ پذيرش چندهمسری؛ نابرابری زن و مرد در احکام جزايی؛ و قانون سنگسار، نمونههايی از دخالت مذهب در تدوين قوانين کشور در جهت پايمال کردن حقوق زنان است که پس از انقلاب ايران اعمال شد.
حکومت ايران با ايدئولوژيک کردن همهی عرصههای زندگی اجتماعی، بهويژه شيوهی زندگی زنان، تغييرات منفی عميقی را بر جامعه ايران تحميل کرد.
زنان ايران در اين ۳۲ سال به اهميت ايجاد نهادهای مدنی مستقل بهمنظور دفاع از حقوق خود بيش از پيش پیبردهاند. آنها تا جايی که توانستند در راه پيشبرد گامبهگام خواستههای خود دست به ايجاد گروهها، نهادها و کمپينهای موضوعی زدند و تأثيرات ژرفی بر جامعه ايران گذاشتند.
عقبماندگیهای فکری و فرهنگی جامعه در رابطه با زنان به آنها نشان داد که تنها حکومتها نيستند که مانع دستيابی آنان به حقوق مدنیشان میشوند بلکه بايد افزون بر مبارزه با قوانين تبعيضآميز حاکم، با موانع فرهنگی عميق در جامعهی خود نيز درافتند و در نبردی پرحوصله و طولانی آرامآرام ذهنيتها را تغيير دهند.
به دليل چنين تجربياتی است که در جنبشی که دو سال پيش، پس از انتخابات دهمين دوره رياست جمهوری در ايران شکل گرفت زنان نقش بیبديلی را ايفا کردند.
شرکت گستردهی زنان در اين جنبش و در پی آن سرکوبهای حکومتی موجب شد که نهادهای مدنی شکلگرفته از سوی زنان تقريبأ به حالت رکود افتاده و بسياری از فعالان اين عرصه يا دستگير شوند و يا مجبور به ترک کشور خود گردند.
هماکنون در زندانهای ايران گروهی از زندانيان سياسی و عقيدتی را زنان فعال در عرصههای مختلف تشکيل میدهند. تنها در زندان اوين تهران ۲۵ زن به جرم داشتن عقايد متفاوت با حاکمان ايران در بند زنان بهسر میبرند؛ از جمله نسرين ستوده، وکيل و فعال زنان؛ محبوبه کرمی، فعال زنان؛ بهاره هدايت، فعال دانشجويی؛ مهديه گلرو، فعال دانشجويی؛ ژيلا کرمزاده مکوندی، از مادران معترض؛ اشرف علیخانی، وبلاگنويس؛ فرح واضحان، به اتهام همکاری با گروههای مخالف؛ لادن مستوفی، وبلاگنويس و مهوش شهرياری، از مديران جامعه بهايی.
اکنون ديگر در جامعهی ايران حضور زنان در تحولات اجتماعی، نمادی از پیگيری و استقامت از يک سو و صلحجويی و خشونتگريزی از سوی ديگر شده است.
در ماههای اخير که ماجراجويیهای جمهوری اسلامی، ايران را بهسوی تنشهای خطرناک جهانی کشانده است و قدرتهای بزرگ نيز از احتمال هرگونه رويارويی با جمهوری اسلامی ايران سخن میگويند، حضور پررنگتر فعالان زن در عرصههای اجتماعی میتوانست در ترويج صلح و دوستی کارساز باشد اما جمهوری اسلامی همچنان آنها را دستگير میکند و يا مورد تعقيب و آزار قرار میدهد.
جنبش زنان در ايران بهدليل سرکوبهای حکومت در دوران فترت بهسر میبرد اما فعالان آن همچنان به روشهای گوناگون چه در ايران و چه در خارج از ايران به فعاليت روشنگرانهی خود ادامه میدهند.
راهاندازی صفحهی فيسبوک زنان و انتشار مداوم مقالههای گوناگون در رابطه با حقوق زنان و همچنين راهاندازی شبکه تلويزيونی اينترنتی زنان در خارج از کشور دو نمونه از فعاليتهای حال حاضر زنان آگاه ايران است.
ما فکر میکنيم آنچه که تاکنون بر شيوه زندگی زنان ايران در جمهوری اسلامی رفته است چراغ راهی برای زنان آگاه کشورهای تحوليافته عرب میتواند باشد که در آنها نيز نيروهای سياسی مذهبی دست بالا را در قدرت سياسی دارند.
ما بهعنوان مدافعان حقوق زنان و حقوق بشر میبايست نسبت به کوچکترين تحولات در رابطه با حقوق زنان در اين کشورها هشيار باشيم و از پیگيری زنان در راه دستيابی به حقوقشان فعالانه پشتيبانی کنيم.
اکنون زنان کشورهای تحوليافته عرب در کار سامان بخشيدن به نهادهای مدنی خود هستند تا بتوانند سازمانيافته و آگاهانه از حقوق خود دفاع کنند.
ما میتوانيم و بايد از اين تلاشها حمايت کنيم.
اين مبارزهای طولانی است که نيازمند همبستگی عمومی در کشورهای مختلف است.
روز جهانی زن بر همهی زنان مبارک باد.
کانون رهآورد ـ آخن ـ آلمان
مارس ۲۰۱۲