هاله سحابی :جستجوگر «برابری» در متون مقدس
مدرسه فمینیستی: روز ۱۴ مردادماه، سالروز انقلاب مشروطیت و روزی که در آن طرف دیوارهای مجلس شورای اسلامی مراسمی انجام می شد و در این سوی دیوار مردمی معترض در میدان بهارستان یکی از میادین قدیمی شهر ملتهب تهران گرد آمده بودند، «هاله سحابی» ، بازداشت و به جمع زنان زندانی پیوست. او را در حالی که سرش از ضربه ای باتوم خون آلود بود بهپشت میله های زندان منتقل کردند، جایی که امروزه روز، بی خبری از درون اش دیگر فقط مایه نگرانی نیست بلکه رنجنامه ای از جنون به همراه دارد.
این سه زن: یکی متون مقدس را به منظور برابری زیر و رو می کرد، دیگری آن را در متون حقوق بشر می جست و آن یک که برابری را به متن رسانه ها سنجاق می کرد
هاله سحابی، همچون ژیلا بنی یعقوب و شیوا نظرآهاری سه فعال جنبش زنان، همگی گرد هم آمده بودند تا انتخابات ریاست جمهوری را با رنگ و نشان «مطالبات زنان» رقم بزنند. این سه زن در ائتلاف «همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات» شریک شدند تا یکی از این سه یاور جنبش، «مطالبات زنان» را بنویسد ، دیگری آن را به روزنامه ها وارد کند و سومی آن را در بالای سرش بگیرد تا مردم آن را نظاره کنند. حال این سه زن، با میانگین سنی مختلف باا سه رویکرد متفاوت نسبت به مسائل زنان که در نقطه ای شریک شده بودند، به زندان افکنده شده اند. بی شک همه آنان به خوبی می دانستند که ما زنان در کنار یکدیگر است که می توانیم حقوق انسانی خود را بازیابیم و از همین روست که هاله سحابی در یکی از سخنرانی های خود گفته بود: «اكتساب فضائل، صفت جمعي است، تا وقتي هر زن به طور فردي به درجات خود برسد، نصيب جمعي پيدا نمي‌شود ولي اگر زنان با هم باشند و در به دست آوردن فضائل به هم كمك كنند، حتما اين ارتقاي حقوق درجه به درجه اتفاق خواهد افتاد.»
زندان اوین، میزبان دیگر زنان و نیز مردان برابری خواه هم بود
در اتفاقات اخیر پس از انتخابات اما زنان دیگری همچون سمیه توحیدلو ، مهسا امرآبادی، هنگامه شهیدی، زویا حسنی، سعیده کردی نژاد و... نیز به زندان افکنده شدند و همچنان بیش از یک ماه است در زندان بسر می برند. سمیه توحیدلو به بخش عمومی منتقل شده و مهسا امرآبادی هفته گذشته با مادرش تماس داشته است اما خانواده هنگامه شهیدی همچنان در بی خبری مطلق به سر می برد.
مردان برابری خواه چون کاوه مظفری، بهمن احمدی امویی و... نیز طی این روزها زندانی شده اند. کاوه مظفری در بند عمومی زندان اوین به سر می برد و خانواده اش به رغم آن که گاه گاه تماس تلفنی دارد همچنان در نگرانی نسبت به سرنوشت او هستند. اما خانواده بهمن امویی پس از روزها بی اطلاعی موفق شد که هفته گذشته ملاقاتی با او داشته باشد، اما پس از آآن ملاقات دیگر اطلاعی از او در دست نیست.
«هاله سحابی» زنی که متون مقدس را با هدف برابری می کاوید
هنگامی که هاله سحابی را روز 14 مرداد 1388، در میدان بهارستان و در حالی که سر و صورتش با زخم باتوم، خونفشان بود، توسط پژویی یشمی رنگ ربودند، پدرش مهندس عزت الله سحابی که با داغ و درفش و حبس و زندان ـ به هر دو رژیم ـ کاملا آشنا است، در گفتگویی با سایت «سلام نیوز» گفته است: «افراد لباس شخصی با ضرب و شتم و هتاکی نسبت به دخترم ضمن ایراد جراحت به وی او را به محلی نامعلوم منتقل كردند.» سپس این پدر رنجدیده، نسبت به بيماري ديابت دخترش اظهار نگرانی می کند. هاله سحابي بیمار است و پدر، دل آشوب است نکند بلایی سر دخترش آید.
سایت مردمک در مورد هاله سحابی نوشت: «او که 57 سال سن دارد، در تجمعی بازداشت شده است که صبح امروز چهارشنبه در مخالفت با برگزاری مراسم تحلیف محمود احمدی‌نژاد در خیابان‌های اطراف مجلس، تشکیل شده بود.» فاطمه گوارایی از فعالان حقوق زنان در گفتگویی با رادیو فردا در مورد هاله سحابی می گوید: «خانم هاله سحابی یکی از مبارزان قدیمی ایران است از قبل از انقلاب سوابق مبارزاتی داشتند، همینطور بعد از انقلاب. منتسب به یک خانواده بسیار اصیل و مبارز در ایران هستند. در این اواخر هم بعد از تشکیل مادران صلح در تمامی مناسباتی که مادران صلح داشتند، ایشان حضور بسیار زنده‌ای داشتند. در عین حال ایشان عضو رسمی شورای فعالان ملی مذهبی هستند. بنابراین ما هرگونه اتفاقی را که برای ایشان بیافتد، دست اندرکاران را مسئول می‌دانیم. باتوجه به اینکه تاکنون هم مسئولیت بازداشت ایشان را برعهده نگرفته‌اند. تا آنجایی هم که من از خانواده شنیده‌ام، ایشان بیماری قند دارند. ما به نمایندگی از طرف خانواده ملی ـ مذهبی یا از سوی فعالان زن و یا حتی مادران صلح بخواهیم بگوییم ما مسئولیت جانی خانم سحابی را مستقیماً بر عهده بازداشت‌کنندگان می‌دانیم. هر اتفاقی برای ایشان بیافتد، باید پاسخگو باشند.»
به گزارش سایت بی بی سی، شورای فعالان ملی ـ مذهبی با صدور بیانیه ای به بازداشت هاله سحابی، فعال سیاسی و فرزند عزت الله سحابی، اعتراض کرده است. خانم سحابی که در این بیانیه از او به عنوان قرآن پژوه و از فعالان حوزه زنان یاد شده، روز چهارشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۸۸ و همزمان با مراسم تحلیف محمود احمدی نژاد در مجلس ایران، در خیابان های اطراف مجلس بازداشت شد.
شورای فعالان ملی مذهبی در پایان بیانیه خود "از روندی که حاکمیت و دولت را بیش از پیش در برابر مردم قرار داده" اظهار تاسف کرده و "برخوردهای خشونت‌بار توسط نیروهای غیررسمی و رسمی با شهروندانی که منتقد و معترض به انتخابات «و دولت ۲۳ خردادی» هستند" را محکوم کرده است. در فراز پایانی این بیانیه آمده است که: با توجه به بیماری دیابت هاله سحابی ۵۴ ساله و زخمی شدن ایشان در هنگام دستگیری، سلامتی خانم سحابی به شدت تهدید می‌شود.»
اما به گزارش سایت میدان ماموران زندان اوین به بستگان فهیمه اسدی، زن دیگری که همزمان با هاله سحابی در جریان تجمع مردم در اعتراض به تحلیف محمود احمدی نژاد دستگیر شده گفته اند دستگیری های دیروز توسط سپاه انجام شده و هیچ یک از بازداشت شدگان بهارستان را به زندان اوین نیاورده اند. بستگان فهمیه اسدی نیز نتوانسته اند اطلاعی از محل بازداشت و وضعیت وی به دست بیاورند و فقط فردی ناشناس در دادیاری اوین به آنها گفته است بازداشت شدگان دیروز در بازداشتگاه شهید کچویی که در فردیس کرج است نگه داری می شوند. این در حالی است که بازداشتگاه مذکور فقط برای بازاشت شدگان تصادفات رانندگی مورد استفاده قرار می گیرد.
هاله سحابی 54 یا 57 ساله اما به راستی از معدود زنان قرآن پژوه ایرانی است که به دنبال اثبات برابری زن و مرد، سال هاست که پیگیر و خستگی ناپذیر در متون مقدس و از جمله در قرآن مجید به جستجو و پژوهش پرداخته است. او که به همراه نادر قیداری و لطف الله میثمی کتابی با نام «احد، قله بحران، قله مدیریت» را در 305 صفحه، سال ها پیش منتشر کرده، دغدغه اش در طی سال های متاخر، یافتن راهی برای ورود و اثبات برابری زن و مرد و سرایت دادن آن به افکار بخشی از جامعه است که امروز ملی ـ مذهبی اش می خوانند.
هاله سحابی معتقد است: «وقتي قرآن را با نگاهي زنانه بخواني و دغدغه ات اين باشد كه بخواهي حضور زنان را در قرآن بررسي كني، آن وقت چهره زني را مي بيني كه بر اساس آيات قرآن از منزلت بالايي برخوردار شده است. دسترسي به حق اقتصادي، ممانعت از زنده به گور كردن دختران، و اجبار به ازدواج با آنان نكات مثبتي است كه در تاريخ آن روزگار براي زنان اتفاق افتاد اما تفاسير امروزي بايد شكل متفاوتي پيدا كند به گونه اي كه اگر زن در زمان پيامبر به حق ارثي معادل نصف مرد مي رسيد بايد در اين 1400 سال و بر اساس پيشرفت اقتصادي، اجتماعي زنان، در اين موارد مفسران ما قايل به نگاه تازه اي مي شدند كه متاسفانه چنين چيزي به چشم نمي خورد.»
هاله سحابی در 29 خرداد 1387 در سمیناری با عنوان «زن و دکتر شریعتی» دغدغه ها و پرسش هایش را در سال ها کار و تلاش در حوزه قرآن پژوهی چنین بیان می کند: «آيا هر آنچه در اين كتاب درباره موضوع زنان آمده، براي هميشه بوده است؟ يا از همان آغاز هم تعدادي از اين آيات موقتي بوده‌اند و يا در مدت كوتاهي به آيه ديگري تبديل يافته‌اند؟»
با این حال او معتقد است: «فضيلتي كه در قرآن آمده معناي عینی و مادي دارد و نه صرفا ارزشي. هر جا در قرآن سخن از برتري و فضيلت كسي بر ديگري است، دليلش غالبا همان برتري ها در امكانات و توانايي هاي دنيايي بوده است. هر جا در قرآن از فضيلت صحبت شده است مراد: روزي، قدرت ، علم ، دانش و مهارت است. مثلابارها از فضيلت هاي قوم بني اسرائيل سخن گفته است يا فضيلت داوود (ع) بر پيامبران ديگر يا ... پس برتري ارزشي از اين واژه مراد نمي شود. در اين كتاب معمولابه صاحبان فضيلت امر مي شود تا حقوق «ديگران» را كه محروم ترند رعايت كنند. به آزادان خطاب مي شود رعايت بردگان را بكنند، به ثروتمندان خطاب مي شود، انفاق كنند يا اين كه به مرد براي مراعات حقوق زن سفارش شده است. حتي در آيه 75 سوره نساء آمده است، چرا به خاطر مستضعفان و مردان و زناني كه زير ستم ظالمان قرار گرفته اند نمي جنگيد و آنان را ياري نمي كنيد؟ بنابراين اگر در آن روزگار مرد خطاب آيات قرآن است به اين دليل بوده كه در آن دوره امكاناتي بيش تر از زن داشته است اما اين روزها ديگر فضيلت به معنايي كه در قرآن آمده است صرفا به مرد محدود نمي شود و زنان نيز در جامعه از سطوح مختلف فضيلت برخوردار شده اند. جالب اين است كه در سوره نسا كه درباره فضيلت مردان صحبت شده، اين آيه نيز آمده است كه "هرگز نسبت به فضيلت هايي كه يكي بيش از ديگري دارد حسرت نخوريد و تمنا نكنيد، براي مردان آن چيزي باقي مي ماند كه خود كسب كرده اند و براي زنان نيز همان نصيبي مي ماند كه خود به دست آورده اند" و اين نصيب هم که معناي اقتصادي و مالي دارد مي تواند به معناي امكانات ديگر اجتماعي هم باشد.»